در بحث معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان عواملی هستند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم انسان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث خسارت جدی به جامعه و زیستگاه‌های آن‌ها می‌شوند. در این مقاله به بررسی معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان پرداخته می‌شود و راه‌هایی برای مقابله با آن‌ها معرفی خواهد شد.
مقدمه معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان
در دنیای امروز، طبیعت به عنوان قدرت بی‌نظیری شناخته می‌شود که اغلب زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. با وجود زیبایی و رونق طبیعی که در سراسر جهان قابل مشاهده است، اما گاهی اوقات با شاهد بلایایی هستیم که می‌توانند به نابودی زیست‌بوم‌ها، تلفات بشری و خسارات اقتصادی عظیمی منجر شوند. در این مقاله، با بررسی معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان، به نحوه عملکرد هر یک از آن‌ها و تأثیر آن‌ها بر بشر و زیست‌بوم‌ها میپردازیم. این مطالعه باعث می‌شود تا افراد بیشتری درباره خطرات طبیعی آگاهی پیدا کنند و برای حفظ زندگی خود و دیگران در مقابل این بلایا آماده شوند.
در ادامه به بررسی موردی انواع معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان می پردازیم
1. زلزله های بزرگ
در معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان زمین‌لرزه‌های بزرگ هستند که می‌توانند باعث خسارت‌های فراوانی برای انسان‌ها شوند. زمین‌لرزه‌ها می‌توانند باعث تخریب ساختمان‌ها، سد‌ها، جاده‌ها و زیرساخت‌های مختلف شوند و باعث فرار مردم از مناطق تحت تأثیر آن‌ها می‌شوند. به‌علاوه، زمین‌لرزه‌ها می‌توانند باعث ایجاد تسونامی‌های بزرگ شوند که خسارت‌های بسیاری را در نواحی ساحلی به‌وجود می‌آورند.
در ایران نیز با توجه به وجود گسل های گوناگون در مناطق مختلف همیشه مورد تهدید بوده و هست. با هم چند مورد زلزله های مرگبار در ایران بررسی میکنیم.
- زلزله بم، سال ۱۳۸۲، تعداد قربانیان: ۴۱،۰۰۰+
- زلزله گیلان، سال ۱۳۵۶، تعداد قربانیان: ۱۲،۰۰۰+
- زلزله تبریز، سال ۱۳۶۹، تعداد قربانیان: ۳۲،۰۰۰+
- زلزله بم، سال ۱۳۵۱، تعداد قربانیان: ۳۱،۰۰۰+
- زلزله بیرجند، سال ۱۳۳۰، تعداد قربانیان: ۳۰،۰۰۰+
- زلزله شرق تهران، سال ۱۳۵۷، تعداد قربانیان: ۱۲،۰۰۰+
- زلزله خراسان، سال ۱۳۳۹، تعداد قربانیان: ۱۰،۰۰۰+
- زلزله لرستان، سال ۱۳۲۹، تعداد قربانیان: ۹،۰۰۰+
- زلزله سلماس، سال ۱۳۶۰، تعداد قربانیان: ۸،۰۰۰+
- زلزله گنبد کاووس، سال ۱۳۶۲، تعداد قربانیان: ۷،۰۰۰+
- زلزله کرمان، سال ۱۳۷۲، تعداد قربانیان: ۶،۰۰۰+
- زلزله دیواندره، سال ۱۳۶۸، تعداد قربانیان: ۵،۰۰۰+
- زلزله زاگرس، سال ۱۳۳۶، تعداد قربانیان: ۵،۰۰۰+
2. سیل
سیل به موجب فرسایش خاک، فرسایش ساحلی، بارش سنگین باران و یا ذوب یخ در کوهستان‌ها ایجاد می‌شود. سیل به دو صورت سیلاب و سیل جاری در نظر گرفته می‌شود.
سیلاب یک حجم بزرگ از آب است که به صورت ناگهانی و با سرعت بسیار بالا از بالاي تپه ها و کوهستان ها به سمت پایین جریان دارد. این حجم بزرگ از آب می‌تواند باعث ایجاد خسارت‌های جدی و گسترده شود.
سیل جاری نیز در نتیجه بارش شدید باران و ترکیدن سد، رودخانه‌ها و جریان‌های آب رو به روی مانع خود را به سمت پایین حرکت داده و باعث آب‌گرفتگی و خسارت‌های مالی و جانی شده است.
علاوه بر این، سیل‌های خشکسالی که به عنوان سیل جدی شناخته می‌شوند، باعث نابودی محصولات کشاورزی و منابع آب زیرزمینی شده و از منابع آب طبیعی و تأمین غذا و آب برای جمعیت بسیاری از مناطق جهان کاسته می‌شود.
در ایران نیز به دلیل جغرافیایی منطقه، سیل‌های شدید و مکرری در برخی مناطق رخ می‌دهد که خسارت‌های بسیاری را برای مردم و تأسیسات اقتصادی با خود به همراه دارد. در مورد های زیر به بررسی چند نمونه از آن میپردازیم.
- سیل گلستان و مازندران (بهار ۱۳۹۸): در فصل بهار سال ۱۳۹۸ سیلاب های بزرگی در استان های گلستان و مازندران و در نتیجه بروز بحران های جدی در این مناطق، خسارت های بسیاری برای مردم و بخش‌های مختلف این مناطق ایجاد شد. بیش از ۷۰۰ نفر کشته و مفقود شدند و خسارات مالی بیش از ۵۰۰۰ میلیارد تومان برای این مناطق وارد شد.
- سیل لرستان و خوزستان (بهار ۱۳۹۷): در فصل بهار سال ۱۳۹۷، بروز سیلاب‌های بزرگ در استان‌های لرستان و خوزستان باعث خسارت های بسیاری برای این مناطق شد. بیش از ۷۰ نفر در این سیلاب‌ها کشته و مفقود شدند و خسارات مالی بیش از ۲۵۰۰ میلیارد تومان برای این مناطق وارد شد.
- سیل کرمانشاه (زمستان ۱۳۹۶): در فصل زمستان سال ۱۳۹۶، بروز سیلاب‌های بزرگ در استان کرمانشاه باعث خسارت های بسیاری برای این مناطق شد. بیش از ۳۵ نفر در این سیلاب‌ها کشته و مفقود شدند و خسارات مالی بیش از ۴۰۰۰ میلیارد تومان برای این مناطق وارد شد.
- سیل بزرگ خراسان (1384): این سیل در سال 1384 در شمال شرقی ایران به ویژه در استان خراسان شمالی، مشهد و شهرستان‌های تربت حیدریه، تربت جام، کاشمر و گناباد رخ داد و باعث کشته شدن بیش از 200 نفر و خسارت‌های بسیاری در محیط زیست و بناهای شهری و روستایی شد.
3. طوفان های شدید (تورنادو)
تورنادو یا گردباد در معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان نوعی وقوع طبیعی است که در آن بادهای شدید و گردوغبار بصورت یک قاب غول‌آسا به شکل ابر در هوا می‌گردند. تورنادوها برای بسیاری از افراد به دلیل تاثیرات شدید آن‌ها بر مناطق و شهرها و آسیب‌هایی که به افراد و محیط زیست وارد می‌کنند، مشکل‌ساز هستند. تورنادوها با سرعت بادهای بیش از ۴۰۰ کیلومتر در ساعت می‌توانند حرکت کرده و به شدت آسیب‌هایی را برای اطرافیان خود بوجود آورند.
در ایران نیز سابقه‌ی وقوع تورنادو وجود دارد. اما در مقایسه با مناطق دیگر جهان، تعداد و شدت تورنادوهایی که در ایران رخ می‌دهند کمتر است. به عنوان مثال، در آمریکا سالانه حدود ۱٬۲۰۰ تورنادو اتفاق می‌افتند، در حالی که در ایران این عدد به تنهایی زیاد نیست.
تورنادوهایی که در ایران رخ داده‌اند، بیشتر در نواحی شمالی و شمال‌غربی کشور به وقوع پیوسته‌اند. به عنوان مثال، در سال ۱۳۸۲ تورنادویی در شهرستان میاندوآب در استان آذربایجان غربی رخ داد که باعث تلفات و خسارات جدی شد. همچنین در سال ۱۳۸۳ تورنادوی دیگری نیز در شهرستان‌های ارومیه و سلماس استان آذربایجان غربی به وقوع پیوست.
در مواقع سفر به مناطق شمالی حتما عوامل احتیاط رعایت کنید و سری هم به مقاله ما با عنوان لوازم سفر به شمال بزنید
برخی از بزرگترین تورنادوهای جهان عبارتند از:
تورنادوی تسومانیا در ایالات متحده: در سال 1925، تورنادوی تسومانیا در ایالات متحده رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۷۵۰ نفر و صدمات بسیار زیادی به خودروها، خانه‌ها و ساختمان‌ها شد.
تورنادوی تریپولی در لبنان: در سال ۱۹۴۵، تورنادوی تریپولی در لبنان رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۳۰۰ نفر و صدمات بسیار زیادی به شهر تریپولی شد.
تورنادوی دکاتور در بنگلادش: در سال ۱۹۸۹، تورنادوی دکاتور در بنگلادش رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۱۳۰۰۰ نفر و صدمات بسیار زیادی به شهرها و روستاهای این منطقه شد.
تورنادوی جاردین دیز در ایالات متحده: در سال ۲۰۱۱، تورنادوی جاردین دیز در ایالات متحده رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۱۵۰ نفر و صدمات بسیار زیادی به خودروها، خانه‌ها و ساختمان‌ها شد.
تورنادوی اوکلاهوما در ایالات متحده: در سال ۲۰۱۳، تورنادوی اوکلاهوما در ایالات متحده رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۲۴ نفر و صدمات بسیار زیادی به خودروها، خانه‌ها و ساختمان‌ها شد.
تورنادوی آماریلو در ایالات متحده: در سال ۱۹۴۹، تورنادوی آماریلو در ایالات متحده رخ داد و منجر به کشته شدن حدود ۷۹ نفر و صدمات بسیار زیادی به خودروها، خانه‌ها و ساختمان‌ها
4. خشکسالی
شاید در نگاه اول نتوان به عنوان معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان آن را حساب کرد اما این بلای طبیعی به صورت خاموش و آهسته همه چیز را در خود میبلعد.
خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی می‌تواند برای مناطق مختلف جهان به شدت آسیب‌رسان باشد. این پدیده با کمبود آب و خاک مناسب برای کشت، محدودیت در تولید محصولات کشاورزی، کاهش حجم آب شرب و حتی کاهش جمعیت حیوانات و گیاهان همراه است. خشکسالی می‌تواند ناشی از شرایط طبیعی مانند بارش کم و نامناسب برف و باران یا عوامل انسانی مانند آب‌های زیرزمینی، کمبود تدابیر مدیریتی در مصرف آب و تغییرات آب و هوایی باشد.
این پدیده در برخی نقاط جهان به عنوان یکی از بزرگترین بلایای طبیعی شناخته شده است. در برخی مناطق آفریقا، خشکسالی به معنای واقعی کلمه، یعنی کمبود آب و بروز بحران غذایی، منجر به مرگ هزاران نفر شده است. در ایران نیز خشکسالی در برخی سال‌ها باعث کاهش تولید کشاورزی، کاهش سطح آب زیرزمینی و کاهش جمعیت برخی حیوانات شده است.
برای اطلاعات بیشتر در مورد خشکسالی میتوانید در اینجا مطالعه کنید.
برای مقابله با خشکسالی، تدابیر متنوعی وجود دارد که شامل توسعه سیستم‌های مدیریت آب، ایجاد سیستم‌های حفاظت از خاک و ترویج روش‌های کشاورزی پایدار است. همچنین، استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته برای جمع‌آوری و استفاده بهینه از منابع آبی و تدابیری مانند برقراری حقوق بهره‌برداری در جامعه محلی می‌تواند به مقابله با خشکسالی کمک کند.
بعضی از خشکسالی های مرگبار در جهان عبارتند از:
خشکسالی سال ۱۹۱۱ در چین: این خشکسالی باعث مرگ ۱۰ میلیون نفر شد.
خشکسالی سال ۱۹۲۱-۱۹۲۲ در سوسن پل، ایران: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۲۰۰ هزار نفر شد.
خشکسالی سال ۱۹۳۶ در امریکا: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۵۰۰۰ نفر شد.
خشکسالی سال ۱۹۴۴ در ایران: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۱۰۰ هزار نفر شد.
خشکسالی سال ۱۹۸۳ در اتیوپی: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۱۰۰ هزار نفر شد.
خشکسالی سال ۲۰۰۳ در اروپا: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۷۰۰۰ نفر شد.
خشکسالی سال ۲۰۱۱ در شرق آفریقا: این خشکسالی باعث مرگ حدود ۵۰ هزار نفر شد.
این تنها چند نمونه از خشکسالی های مرگبار در جهان هستند که نشان می دهد چگونه خشکسالی می تواند به یکی از بلایای طبیعی مرگبار تبدیل شود.
5. سونامی
سونامی یا موج دریایی در معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان از نتایج بلند شدن غیرعادی دریا یا اقیانوس است که می‌تواند به صورت غیرمنتظره‌ای بر روی سواحل و شهرهای نزدیک به دریا تاثیر بگذارد. این پدیده معمولاً بعد از زمین لرزه های قوی یا رخدادهای دیگری که موجب تحریک دریا شده باشد، رخ می‌دهد. سونامی ها معمولاً در اقیانوس‌ها و دریاهای عظیم شدت بیشتری دارند.
سونامی ها یکی از بلایای طبیعی خطرناک ترین هستند و می‌توانند خسارت جدی و بسیار زیادی به زیرساخت ها، مردم و محیط زیست برسانند. یکی از بزرگترین سونامی های قرن ۲۱ ، سونامی در اقیانوس هند در سال ۲۰۰۴ بود که در اثر زمین لرزه‌ای با شدت ۹.۱ ریشتر در زیر دریای آندامان رویداد افتاد. این سونامی باعث کشته شدن حدود ۲۳۰٬۰۰۰ نفر در بیش از ۱۴ کشور شد.
سونامی های دیگری نیز در گذشته رخ داده‌اند که از جمله بزرگترین آن‌ها می‌توان به سونامی توهوکو در ژاپن در سال ۲۰۱۱ و سونامی لیسابون در پرتغال در سال ۱۷۵۵ اشاره کرد.
بزرگترین سونامی‌های اخیر عبارتند از:
سونامی 2011 در ژاپن: این سونامی در روز 11 مارس 2011 از سواحل شمال شرقی ژاپن شروع شد و منجر به کشته شدن بیش از 15 هزار نفر شد.
سونامی 2004 در اقیانوس هند: این سونامی که در 26 دسامبر 2004 اتفاق افتاد، در اثر زمین‌لرزه‌ای با بزرگی 9.1 درجه در اقیانوس هند به وقوع پیوست و منجر به کشته شدن بیش از 230 هزار نفر شد.
سونامی 2018 در اندونزی: این سونامی در 22 دسامبر 2018 به وقوع پیوست و منجر به کشته شدن بیش از 430 نفر شد.
سونامی 2010 در چیلی: این سونامی در 27 فوریه 2010 به وقوع پیوست و منجر به کشته شدن بیش از 500 نفر شد.
سونامی 2011 در نیوزیلند: این سونامی در 22 فوریه 2011 به وقوع پیوست و منجر به کشته شدن یک نفر شد.
جمع بندی نهایی مقاله معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان
با توجه به تاثیرات بلایای طبیعی بر جوامع، اهمیت برنامه‌ریزی برای مقابله با معرفی مرگبارترین بلایای طبیعی جهان بیشتر از پیش مشخص شده است. برخی از راهکارهایی که برای مقابله با این پدیده‌ها مطرح شده است، شامل توسعه سیستم‌های هشداردهی زودهنگام، افزایش آموزش و آگاهی جامعه درباره بلایای طبیعی، بهبود زیرساخت‌ها و تاسیسات زیرین و نیز مقابله با تغییرات اقلیمی است.
پرسشهای متداول
بزرگترین زلزله ای که در جهان رخ داده است کدام است ؟
بزرگترین زلزله شناخته شده در جهان زلزله شیشانتی، کره شمالی در سال ۱۹۷۸ بود که شدت آن ۹٫۵ درجه بود.
آیا ایران هم سابقه زلزله دارد؟
بله، ایران یکی از کشورهایی است که به دلیل واقع شدن در بخشی از جهان که خطر زلزله دارد، دارای سابقه زلزله های شدیدی می باشد.
آیا می توان از تاثیرات بلایای طبیعی جلوگیری کرد؟
اگرچه نمی توان تمامی تاثیرات بلایای طبیعی را به طور کامل حذف کرد، اما می توان با برنامه ریزی، مدیریت منابع و ایجاد سیستم های هشداردهی، اثرات را کاهش داد.
آیا خشکسالی به عنوان یک بلا تلقی می شود؟
بله، خشکسالی به عنوان یکی از بلایای طبیعی در نظر گرفته می شود، چرا که می تواند برای اینکه کلیه زیرساخت ها از بین می برد و بسیاری مشگلات خوراک و مرگ و میر به وجود می آورد
